7 Số 39 (4301) Thứ Năm (28/9/2023) BA NHÀ KHOA HỌ C LỚ N LÀ CHU NHIỆM ĐẦ U TIÊN CUA BÁ O KH&ĐS * Chủ nhiệm đầu tiên là Giáo sư Nguyễn Xiển. Ông Nguy n Xi n đỗ đ u Tú t i năm 1927, được cấp học bổng sang Ph p học. Ông có 3 bằng Cử nhân: To n vi phân, tích phân; To n đại cương, Cơ học; sau đ là bằng Cử nhân hạng tối ưu về Vật lý. Khi về nước, ông không l m quan hưở ng “lương cao bổng hậu” theo đề nghị c a Chính ph Nam triều Huế, m ra H Nội dạy học. Ch tịch Hồ Chí Minh đích thân mời ông hợp t c với chính quyền c ch mạng, ông đã nhận lời. Ng y 18/5/1963, tại Đại hội đại bi u to n quốc l n thứ I c a Hội Phổ biến Khoa học v Kỹ thuật Vi t Nam, Giáo sư Nguy n Xi n, Đại bi u Quốc hội; Ph Ch tịch Quốc hội; Gi m đốc Nha Khí tượng Vi t Nam; Tổng thư ký Đảng Xã hội; Ủy viên Đo n Ch tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Vi t Nam, được b u l Ch tịch Hội phổ biến Khoa học kỹ thuật Vi t Nam; kiêm Ch nhi m đ u tiên c a B o Khoa học thường thức. Ông l nh khoa học đã được trao tặng Giải thư ng Hồ Chí Minh đợt 1 năm 1996. * Ch nhi m thứ hai l Giáo sư Lê Khắc. Ông nguyên l Ch nhi m đ u tiên c a Tổng cục Đường sắt Vi t Nam. Th ng 2/1980, ông được bổ nhi m l m Ch nhi m Ủy ban Khoa học v Kỹ thuật Nh nước. Ông cũng được b u l m Ph Ch tịch kiêm Tổng thư ký Liên hi p c c Hội Khoa học v Kỹ thuật Vi t Nam v l Đại bi u Quốc hội kh a VII. Ông l m ch nhi m B o Khoa học thường thức từ năm 1971 - 1976. * Ch nhi m thứ ba l GS.VS Tr n Đại Nghĩa (tên thật l Phạm Quang L - sinh ng y 13/9/1913). Ông được học bổng sang Ph p du học năm 1935; tốt nghi p v cùng lúc nhận cả ba bằng đại học. Sau đó , ông học tiếp, nhận thêm bằng kỹ sư h ng không v kỹ sư mỏ. Sau khi tốt nghi p, ông lại Ph p l m vi c đồng thời tiếp tục tự nghiên cứu chế tạo vũ khí - ng nh v lĩnh vực m chính quyền Ph p cấm tuy t đối không dạy cho sinh viên nước ngo i, đặc bi t l c c nước thuộc địa. Năm 1942, ông sang Đức l m vi c tại xư ng chế tạo m y bay v Vi n nghiên cứu vũ khí. Th ng 5/1946, Ch tịch Hồ Chí Minh sang Ph p thương thuyết với Bộ trư ng thuộc địa Ph p. Với lòng yêu nước thiết tha, ông đã cùng kỹ sư luy n kim Võ Quý Huân, b c sĩ Tai - Mũi - Họng Tr n Hữu Tước từ bỏ cuộc sống gi u sang, lương bổng lớn theo B c Hồ tr về Tổ quốc đ tham gia kh ng chiến chống thực dân Ph p. Ông từng giữ chức Ch nhi m Ủy ban Kiến thiết cơ bản Nh nước, Ch nhi m Ủy ban Khoa học – Kỹ thuật Nh nước, Vi n trư ng Vi n Khoa học Vi t Nam. Ông được trao tặng Giải thư ng Hồ Chí Minh đợt I, được b u l m Vi n sĩ Vi n H n lâm khoa học Liên Xô v l Ch tịch đ u tiên c a Liên hi p c c Hội Khoa học v Kỹ thuật Vi t Nam, kiêm Ch nhi m b o KH&ĐS. sâu, cũng như thêm nhiều kênh phát hành trên mang xã hôi để làm tốt hơn nữa nhiêm vụ tuyên truyền ph bi n kiến thức, tư v n, gi m đnh v ph n biện x hội..., góp phần thúc đây Viêt Nam hung cường trong khu vự c và thế giớ i. l B o chí, nh b o phải thể hiện được chính nghĩa, phản nh “d ng chảy chính” của xã h i, đất nước, phải “ph chính, diệt t ”. Tuy nhiên, thời gian gần đây, nhiều thông tin x m về vai tr của lực lượng n y…, nguyên nhân do đâu? - B o ch nư c ta l phương tiện thông tin thi t y u đ i v i đ i s ng x hội; cơ quan ngôn lu n c a Đ ng, Nh nư c, t ch c ch nh tr - x hội, t ch c chnh tr x hội - ngh nghiệp, t ch c x hội, t ch c x hội - ngh nghiệp và diễn đ n c a Nhân dân. Báo chí phả i xá c định rõ “Noi cho ai nghe? Viế t cho ai xem? Viết để làm gì?”, phản ánh “dòng chảy chính” của xã hôi, đất nước trên cơ sở phục vụ lợ i ích củ a Nhân dân. Chính vì thế , cá c nhà báo mớ i cân co “tâm sáng, lòng trong, bú t sắc”. Nhìn môt cách toàn diên trong thời gian dà i, bá o chí co nhiề u đong gop tích cự c cho sự phát triển của xã hôi. Nhiều nhà báo không quản ngai gian lao, vất vả, thậm chí hy sinh trong thiên tai, dịch họa để làm tròn nhiêm vụ củ a ngườ i chiến sĩ trên măt trận thông tin. Tuy nhiên, thời gian gân đây, nhữ ng vụ viêc tiêu cự c đượ c chia sẻ nhi u trên b o ch , mang xã hôi. Co nhiề u nguyên nhân dân đế n “thông tin màu xám” về báo chí, trong đo co thực trang môt bô phận người làm báo “bẻ cong ngòi bút”, bôi đen, tô hông khi tác nghiêp, dọ a dâm doanh nghiêp nhăm tư lợ i bấ t chính. Chay theo thương mai hoa bá o chí, hướ ng tới nh ng câu chuyên giật gân, câu khách, đua với mang xã hôi câu view, câu like, m quên đi đạo đ c c a ngư i l m b o với tinh thân “phò chính, diêt tà”… Chủ đề tiêu cực được không ít nhà báo lam dụng dân đến bứ c tranh xã hôi bị phản ánh méo mo. Đây là nhữ ng hành đông phải bị lên án manh mẽ và làm quyết liêt, tránh tình trang “con sâu làm râu nôi canh”. l Công nghệ sẽ định hình l i b o chí. Yêu cầu đặt ra với cơ quan chủ quản v cơ quan b o chí trong thời đ i công nghệ s l gì? - Tại Đại hội Đại bi u to n qu c lần th I c a Hội Ph bi n Khoa h c, K thu t Việt Nam, Chủ tịch Hô Chí Minh nêu nh ng quan đi m v tầm quan tr ng c a khoa học, công nghê đ i v i năng su t lao động. Ngư i cho rằng: “Khoa h c ph i t s n xu t m ra v ph i tr lại ph c v s n xu t, ph c v quần ch ng, nhằm nâng cao năng su t lao động v không ng ng c i thiện đ i s ng c a Nhân dân”. Người kh ng đnh, nhiệm v c a khoa h c, k thu t rất quan tr ng, nên m i ng nh, m i ngư i đ u ph i tham gia công t c này đ nâng cao năng su t lao động, s n xu t ra nhi uc ac iv tch t. L m theo l i dạy c a B c, Đ ng v Nh nư c ta đ ban h nh nhi u chnh s ch huy động, khuy n khch đầu tư cho ph t tri n khoa học, công nghê trong nh ng lĩnh vực đờ i số ng, trong đo co báo chí. Chúng ta thấy rất rõ, ở cuôc Cách mang công nghiêp lân thứ tư này, với những phát minh như Internet vạn v t, Trí tuê nhân tao (AI), Dữ liêu lớn (Big Data), Điên toán đám mây…, công nghê làm báo đã thay đổi rất nhiều so vớ i truyền thố ng. Giờ đây, chỉ cân môt chiếc điên thoai thông minh trên tay, đôc giả co thể đọc báo (text), xem báo (video, hình ảnh, đô họa), nghe báo (audio). Môi cá nhân co thể tương tác trực tiếp với tác giả bài viết, với đôc giả khá c hay chính nhân vậ t trong bà i. Kênh phá t hành báo chí cũ ng không cò n phụ thuôc cách làm truyền thống như báo in, mà qua rất nhiều hướ ng trên mang xã hôi, các app… Công nghê đã và đang tá c đông, định hình lai báo chí. Vì thế, yêu câu đăt ra vớ i cơ quan chủ quả n và cả tò a soan là phả i chuyể n đổ i số thành công. Đo không chỉ đơn thuân là đưa dữ liêu báo in lên mang, mà là sự chuyển đổ i thự c sự về “tư duy số”, “con người số”, “tòa soan số ”... Noi cá ch khá c, đo l qu tr nh thay đ i t ng th v to n diện c a từng cá nhân nhà bá o đế n tò a soan v tư duy, c ch l m việc, phương th c s n xu t d a trên c c công nghệ s . Trong đo, vai trò của con người là quan trọ ng nhất, mang tính quyết định. l Chu tich dự b o th n o về xu hướng ph t triển KHCN cu i năm 2023, đầu năm 2024? - S hội t c a lnh v c nghiên c u khoa h c v c c ng d ng công nghệ kh c nhau đang lm cho việc sử d ng thit b công nghệ m i tr nên nhanh, kh thi, thi t th c v h u ch hơn. Ch ng hạn, Tr tuệ nhân tạo, truy n thông t c độ cao v công nghệ sinh h c s đư c tăng cư ng nh hi u bi t ng y c ng nhi u hơn v x hội v h nh vi đ cho ph p tạo đột ph . Khi k t h p v i nhau, c c n n t ng công nghệ có th tạo cơ s cho đ i m i s ng tạo đang diễn ra nhanh chóng, đồng th i hạ th p nh ng r o c n khi gia nh p th trư ng. Công nghệ v ng d ng ra đ i t hoạt động nghiên c u v pht trin s nhanh chóng đư c p d ng hầu h t khu v c trên th gi i, cho ph p ngay c c c nư c đang ph t tri nc ngt nd ngti nbộc tl im inh t, ph t tri n ng d ng to n cầu trong lnh v c th ch h p hoặc đóng góp v o chuỗi cung ng c a n n kinh t tiên ti n hơn. Chnh ph nhi u nư c s tm c ch tăng t c v khai th c qu trnh n y, t i tr cho nhữ ng nỗ l c tr ng tâm, ch ng hạn gi i ph p c m công nghệ hoặc vư n ươm công nghệ sinh h c m i, đ gia tăng cạnh tranh. Trong lĩnh vực báo chí, công nghê AI co thể đượ c các tò a soan, đăc biêt là báo điên tư, tậ n dụ ng tố i đa ở quy trình sả n xuấ t nôi dung, cũng như hoat đông quản trị. Sản phâm báo chí sẽ tiếp tục được đa dang hoa với sự gop sức của khoa học, công nghê. Đây vừa là cơ hôi cho KH&ĐS - tờ bá o găn liề n đôi ngũ khoa học hung manh - nhưng cũng vừa là thách thứ c trong quá trình tự đổ i mớ i để vươn lên. l Xin cam ơn Chu tich VUSTA Phan Xuân Dũng. THIÊN TUẤN thự c hiệ n
RkJQdWJsaXNoZXIy MTYzNTY5OA==