53 Số 39 (4301) Thứ Năm (28/9/2023) GS.TS Đặng Thị Kim Chi chia sẻ, nam giới làm khoa học đã khó, phụ nữ làm khoa học còn khó gấp bội lần, vì vừa phải cân bằng hạnh phúc gia đình và vượt “định kiến” xã hội. MAI LOAN tr ng nam khinh n , s thi u tin tư ng c c nh khoa h c l n Việt nam… Nhi u ngư i nh n ch ng tôi bằng nh mắt ho i nghi: N m l m đư c như v y c ng l kh đ y, mặc dù k t qu đư c đ nh gi xu t sắc c p Bộ. B o h l m theo th h b o c n suy ngh đ ”, GS.TS Kim Chi chia s . GS.TS Đặng Th Kim Chi cho hay, nam gi i l m khoa h c đ khó, ph n lại khó g p bội lần. Nh t l trong việc l m sao gi đư c hạnh ph c gia đ nh cùng v i ni m đam mê khoa h c c a m nh đ i hỏi ph i có s cân bằng. Khi GS.TS Kim Chi sang Đ c tu nghiệp, con trai b m i lên 5. Khi b tr v nư c, con trai đ lên 9 tu i. T nh ng tr i nghiệm b n thân, b th u hi u nỗi v t v , khó khăn c a nh ng nh khoa h c n . “Không một ph n n o lại mu n đ nh đ i hạnh ph c, s bnh yên c a gia đnh m nh v c c hoạt động nghiên c u khoa h c v công nghệ môi trư ng v ngư c lại …V y ph i l m th n o? Cần có s động viên khuy n kh ch tạo đi u kiện cho c c c n bộ khoa h c n tham gia nghiên c u khoa h c”, b nói. Đừng vì phát triển kinh tế mà quên bảo vệ môi trường GS.TS Đặng Th Kim Chi chia s câu chuyện, b n thân b có công tr nh, đ t i, m k t qu đư c xây d ng th nh mô h nh thử nghiệm. Nhưng 1 năm sau b quay v th mô hnh thử nghiệm không đư c duy tr n a. GS.TS Đặng Th Kim Chi nêu th c t , nhi u n ch nhiệm đ t i gặp khó khăn khi tri n khai k t qu đ t i v o th c t đa phương v tư tư ng tr ng nam khinh n vẫn c n r i r c… “Nhiều người nhìn ch ng tôi bằng nh m t ho i nghi: “Nữ m l m được như vậy cũng l kh đấy”, mặc dù k t quả nghiên cứu được đ nh gi xuất s c ở cấp B ”, GS.TS Kim Chi nói. Người đ t nền móng phát triển ngành khoa học công nghệ môi trường GS.TS Đặng Th Kim Chi đư c coi l một trong nh ng ngư i đầu tiên đặt n n móng cho việc xây d ng v ph t tri n ng nh khoa h c công nghệ môi trư ng Việt Nam. B c ng l nh khoa h c đi tiên phong trong việc nghiên c u v đưa ra gi i ph p gi i quy t v n đ môi trư ng tại c c l ng ngh . Trong su t cuộc đ i l m khoa h c, b đ ch tr v tham gia 48 đ t i d n, nhiệm v khoa h c công nghệ c c c p liên quan đ n Khoa h c v Công nghệ môi trư ng. Trong đó có 6 đ t i Khoa h c v Công nghệ c p nh nư c v 42 đ t i d n nhiệm v khoa h c c p bộ, t nh th nh ph hoặc tương đương. B c ng công b 80 công tr nh trên c c tạp ch v Hội th o Khoa h c trong nư c, qu c t . Hiện nay, dù đ ngo i 70 tu i, GS.TS Kim Chi vẫn ti p t c nghiên c u, trăn tr c c công tr nh liên quan đ n xử lý v n đ môi trư ng. “Là nữ mà làm được như vậy cũng là khá đấy” GS.TS Đặng Th Kim Chi chia s , nghiên c u khoa h c v công nghệ l hoạt động r t v t v , b i không ph i nghiên c u n o c ng th nh công, đ i hỏi ph i có ki n th c tr th c c ng như kinh nghiệm th c tiễn v lnh v c nghiên c u. Đặc biệt, lnh v c Khoa h c v Công nghệ Môi trư ng có tnh ch t đa ng nh r t r rệt, yêu cầu có ki n th c liên quan đ n khoa h c t nhiên như hóa h c, sinh h c, v t lý, to n h c v c đach tv c kinth cv x hộinhân văn… B i đó l khoa h c công nghệ v s an to n c a môi trư ng s ng, c c k t qu nghiên c u nhằm ph c v tr c ti p đ n đ i s ng con ngư i (ph ng ng a v gi m thi u ô nhiễm môi trư ng kh , nư c, đ t v an to n th c phẩm …). Đi u đó c ng đ i hỏi c c công tr nh nghiên c u khoa h c v công nghệ môi trư ng ph i có s k t n i c a nhi u nh khoa h c thuộc c c lnh v c kh c nhau, kh năng t p h p đư c c c nh khoa h c v công đồng cùng hư ng v m c đ ch nghiên c u, c c ki n th c v khoa h c đồng th i ph i đi cùng v i ki n th c th c tiễn. Tuy nhiên, đ i v i ph n , việc đi th c tiễn, lăn lộn như nam gi i đôi khi b hạn ch , c n tr . Ngo i ra, l tư tư ng tr ng nam khinh n , nhi u ngư i không tin tư ng nh khoa h c n có th l m đư c nh ng k t qu nghiên c u như v y. “Không t n ch nhiệm đ t i gặp khó khăn khi đi liên hệ tri n khai k t qu c a đ t i v o th c t một s đa phương v nh n th c “Khi tôi hỏi th nh n đư c câu tr l i: N u nh kh c không l m, ch riêng nh em l m th một th ng m t 300.000 đồng ti n điện đ xử lý nên không l m n a. M v n động c c nh kh c th h b o không l m c ng không b phạt nên thôi. Như v y, ch ng ta c n vư ng r t nhi u cơ ch trong lnh v c b o vệ môi trư ng”, GS.TS Kim Chi nói. Theo GS.TS Kim Chi cho bi t, không th n o ch ph t tri n kinh t m quên tr ch nhiệm đ i v i môi trư ng. Ch ng ta cần có ch nh s ch v biện ph p khuy n kh ch ph t tri n nghiên c u khoa h c v công nghệ b o vệ môi trư ng gắn v i yêu cầu v ph t tri n b n v ng, p d ng th nh công v hiệu qu kinh t tuần ho n Việt Nam. Ch ng ta cần tăng m c đầu tư v ưu tiên cho c c đ t i, nhiệm v khoa h c v công nghệ qu c gia, c p bộ, ng nh, c c tnh th nh ph đông dân. Có th đẩy mạnh x hội hóa huy động m i nguồn l c hỗ tr cho c c nghiên c u khoa h c v công nghệ b o vệ môi trư ng. Đ i v i c c nh khoa h c n , cần tạo đi u kiện cho h tham gia nghiên c u khoa h c v công nghệ b o vệ môi trư ng. Tăng cư ng h p t c qu c t đ c c nh khoa h c n có đi u kiện trao đ i h c t p kinh nghiệm đnh hư ng cho c c nghiên c u m i ph c v B o vệ môi trư ng v ph ttri nb nv ng C c hội, ng nh, như Hội N tr th c cần hỗ tr t ch c c c hoạt động gi a c c n tr th c, c c nh khoa h c n nhằm trao đ i kinh nghiệm b tr h i h a th i gian cho c c hoạt động nghiên c u khoa h c v công việc gia đnh chăm sóc chồng con đ có th tr n tr ch nhiệm v i tnh yêu gia đ nh v t nh yêu khoa h c. “Phụ nữ làm khoa học khó gấp bội lần…” GS.TS ĐẶNG THỊ KIM CHI: GS.TS Đặng Thị Kim Chi sinh năm 1949. B l con g i út c a Gi o sư - B c sĩ Đặng Vũ Hỷ (được nh nước trao tặng Giải thư ng Hồ Chí Minh đợt đ u tiên năm 1996). Sự c n mẫn, cống hiến cho khoa học c a người cha đã c ảnh hư ng rất lớn tới con đường nghiên cứu khoa học c a b sau n y. Năm 1971, GS.TS Đặng Thị Kim Chi tốt nghi p Khoa Ho - Trường Đại học B ch khoa H Nội với tấm bằng loại ưu, được giữ lại l m giảng viên c a trường. Năm 1978, b được trường ĐH B ch khoa H Nội cử đi nghiên cứu sinh tại Công hòa Dân ch Đức, chuyên ng nh Kỹ thuật bảo v môi trường. Năm 1983, về Vi t Nam, b tiếp tục l m giảng viên tại ĐH B ch khoa H Nội. B cùng với 5 c n bộ th nh lập nh m nghiên cứu về Kỹ thuật Bảo v môi trường - Bộ môn Kỹ thuật Môi trường. Năm 1994, nh m nghiên cứu đã ph t tri n th nh Trung tâm khoa học v Công ngh Môi trường v năm 1998 th nh Vi n Khoa học v Công ngh Môi trường (b l Ph Vi n trư ng). Với những cống hiến c a mình, GS.TS Đặng Thị Kim Chi được nhận nhiều danh hi u, giải thư ng cao quý, trong đ c Huân chương Lao động hạng 3, Bằng khen c a Th tướng Chính ph , Giải thư ng Môi trường Vi t Nam (năm 2005), Giải thư ng Kovalepskaia (d nh cho nh khoa học nữ c th nh tích xuất sắc trong khoa học năm 2007), Danh hi u Nh gi o nhân dân năm 2010. Giải thư ng Nhân t i Đất Vi t 2019 (lĩnh vực môi trường), Giải thư ng S ch v ng KH&CN Vi t Nam năm 2020. Năm 2022, b l 1 trong số 106 nh khoa học được Ch tịch nước trao bằng khen trong buổi L Tôn vinh Trí thức khoa học v Công ngh tiêu bi u năm 2022 do Liên hi p c c Hội Khoa học v Kỹ thuật vi t Nam tổ chức. GS.TS Đặng Thị Kim Chi kiểm tra thiết bị hấp thụ để đo mức độ ảnh hưởng tới môi trường từ các làng nghề. ẢNH: NVCC
RkJQdWJsaXNoZXIy MTYzNTY5OA==