Khoa học và Đời sống số 39-2023

43 Số 39 (4301) Thứ Năm (28/9/2023) Cục Quản lý Đê điều v Phòng chống Thiên tai (Bộ Nông nghi p v Ph t tri n Nông thôn) cho biết, từ đ u năm 2023 đến th ng 7/2023, cả nước chịu ảnh hư ng c a 19/22 loại hình thiên tai, trong đ xảy ra 1 p thấp nhi t đới, 27 trận mưa lớn, ngập lụt, sạt l đất; 148 trận dông lốc, sét, mưa đ ; 211 vụ sạt l bờ sông, 137 trận động đất v 2 đợt rét đậm, rét hại; 11 đợt gi mạnh, s ng lớn trên bi n… Thiên tai l m 49 người chết, mất tích, 36 người bị thương. Về t i sản, 162 nh sập đổ, 7.888 nh bị hư hỏng; 41.581 ha lúa, hoa m u bị thi t hại; 20 ghe, thuyền bị chìm, hư hỏng… h không có nhi u ngư i giỏi chuyên môn quy hoạch, du vậ y đượ c giao là h c l m. Bên cạnh đó, công t c xây d ng hiện nay, c ng không ph i Trung ương t p trung như trư c, m phân cho c c đ a phương l m. Họ là m v i kinh ph củ a t nh. Tôi có c m nh n rằng, c c ng nh chuyên môn theo d i v l nh v c sạt l , ch ng trư t, không th y h lên ti ng nhi u. Đây không ph i l m ch quan m đư c phân c p, phân quy n v tạo ra những hiện tư ng trên. Việc n y r t nguy hi m khi chuyên gia phân t n, ti n c ng phân t n, quy n c ng phân t n. N u như v y, ch ng ta rấ t kho ch n ch nh. Một v n đ kh c, hiện tư ng sạt l hiện nay không x y ra những v tr ng y trư c hay x y ra l qu t như Mù Căng Ch i hay chân n i Ho ng Liên Sơn, m lại hay x y ra tại đa phương kh c. Trong khi đó, không nhi u tnh có đội ng giỏi đ gi p đỡ. N u phân quy n, phân c p mà địa phương không có đội ng chuyên gia, hiện tư ng n y s x y ra m i. Tôi hay đặt câu hỏi: Tại sao sạt l hay x y ra nh ng nơi không ph i tr ng đi m về l ? V việc m i đây Sóc Sơn cho th y, c c đa phương khi đư c giao quy n c ng không đ năng l c đ l m. Vì thế, khi h phân c p, cho ph p tư nhân l m, sạt l xả y ra, sẽ không có gi i ph p khăc phụ c. Ở Lâm Đồng, không ch sạt trư t, quy hoạch đ l m cho Hồ Xuân Hương không c n v đẹp m như c i ao. R ng xung quanh gi to n công trnh nh . Ngư i ta ph r ng, dù đó r ng thông h ng trăm năm. Đây c ng l đi u ph i xem x t, tr l i câu hỏi: Tại sao lại như v y? Tôi không th y đo n n o đi ki m tra, đ nh gi k lương, nên sat lở liên t c x y ra. T đó, tôi cho rằng, không ph i do thiên tai l n m bở i con ngư i ch ng ta. Cần cân nhắc khi tác động vào diện tích đất rừng l B o chí cũng đã lên ti ng về việc m t s dự n lấy đi diện tích rừng rất lớn, trong đó có cả rừng đặc dụng, việc n y sẽ gây ra hâu quả th n o? - GS.TS Vũ Trọng Hồng: M i đây, tôi c ng theo d i một s d n l y đi h ng trăm ha r ng đ l m hồ th y l i, trong đó có c r ng đặc d ng v r ng ph ng hộ. Khi tôi c n l m Th trư ng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, không bao gi ch ng tôi đư c l y diện t ch r ng. Đi u đ ng quan ngại, có d n khi l y đi một diện tch r ng đặc d ng, r ng ph ng hộ, đ a phương nêu quan đi m s trồng lại v i diện t ch l n hơn. Nhưng đi u quan tr ng ph i ch ý, th n o l r ng có th gi đư c nư c. R ng trồng ph i nhi u năm m i có th m th c v t, lú c đó m i gi đư c nư c. GS.TS Nguyễn Ngc Lung, nguyên C c trư ng C c Ph t tri n Lâm nghiệp (Bộ Nông nghiêp và Phát triển Nông thôn) nói rằng, c mỗi tr n mưa, 1 ha r ng gi đư c 4 kh i nư c, tạo th nh nguồn nư c ngầm, sau đó dần dần m i ch y ra, nên khó x y ra hiện tư ng l . Trong khi đó, hiện nay, ch ng ta có th th y, l qu t thư ng xuất hiên khu v c trơ tr i, không có r ng. Nơi có r ng trồng t t như Sơn La th l m g có l qu t, m ch c c đ a phương kh c không c n r ng m i hay x y ra l qu t. Một r ng trồng m i, ph i sau 50 năm m i t ch đư c nư c đ th nh nư c ngầm. Như v y, ph i gần 100 năm m i có nguồn nư c dồi d o. Bây gi ch ng ta ph r ng v trồng m i, đ i 50 năm n a th gần như s b sạt trư t h t. Việt Nam l vùng đ t bồi như Đồng bằng sông Hồng, Đồng bằng sông Cửu Long, tr một s tnh Tây Nguyên l nh ng d y n i đ gi . Cho nên, gi r ng c n l s sinh tồn c a đ t nư c. Kh i niệm v r ng l c n y, Nh nư c ph i cân nhắc. Việc gi r ng l đi u không th xem nhẹ, dù quy n c a đ a phương nhưng Nh nư c ph i nắm. Hạn chế tác động vào thiên nhiên l Để ph t triển kinh t , phục vụ đời s ng, khó có thể không t c đ ng v o thiên nhiên. Tuy nhiên, cần h n ch th n o để không xảy ra thảm h a s t lở đ ng ti c? - PGS.TS Cao Đình Triều: Nếu buộc ph i xây d ng công trnh, cần gim độ mi d c xu ng v có biện ph p ch ng trư t tại những đi m trư t c th . Có nhi u biện ph p ch ng trư t t đơn gi n đ n ph c tạp. Đơn gi n nh t l gi m độ d c v trồng cây. Trồng cây có th gi cho đ t khỏi trôi trư t, nhưng trồng cây như th n o đ th nh biện ph p ch ng trư t, cần ch n c c loại cây b m rễ sâu xu ng đ t xuyên qua l p phong hóa m i gi đư c. Có nh ng loại cây ch có rễ nằm trên b mặt th không b o vệ đư c. - TS Nguyễn Thành Vạn: V lâu d i, cần gi i ph p kh o s t cẩn th n nh ng khu v c d ki n n đ nh dân cư, t i đ nh cư hay l p tr s l m việc. Đồng th i, cần ph i có k ch b n c th v gi i ph p lâu d i đ ng phó v i sạt l đ t đ trên c nư c. Ch nh quy n đ a phương v ngư i dân c ng phải ch động hơn trong việc ph ng ch ng sạt l như ki m tra, r so t khu dân cư ven sông, su i, khu v c th p tr ng đ ch động t ch c di d i, sơ t n ngư i dân khu v c có nguy cơ cao x y ra l qu t, sạt l đ t… l Xin cảm ơn c c chuyên gia. HẢI NINH th c hi n

RkJQdWJsaXNoZXIy MTYzNTY5OA==