Khoa học và Đời sống số 50/2022

CHUYỂN ĐỘNG 247 Số 50 (4260) Thứ Năm (15/12/2022) 2 động đất đều rơi vào các địa hình không có các đứt gãy kiến tạo, nhất là các giao điểm của nhiều đứt gãy. Những giao điểm này mới có thể là ch n tâm động đất. Lo ngại kịch bản động đất ở Sông Tranh 2 Nêu ý ki n v c c trận đ ng đ t liên ti p xảy ra t i huyện Kon Plông, PGS.TS Cao Đ nh Tri u cho bi t, c c trận đ ng đ t kích thích hồ ch a t i Kon Plông cũng như k ch bản c c trận đ ng đ t kích thích xảy ra t i sông Tranh 2 kéo d i từ năm 2012 đ n nay v i h ng trăm trận. “Sông Tranh 2 vùng ki n t o đ a ch t cũng gần như vùng Kon Plông, đ ng đ t xảy ra liên tục. Đ ng đ t kích thích ở phía Bắc cũng c m y hồ như hồ Hòa B nh, hồ Sơn La, hồ Lai Châu, nhưng đặc đi m đ a ch t ngo i n y ch y u l vùng đ vôi còn trong khu vực Kon Plông l đ đ a ch t, giòn do đ đ ng đ t kích thích vùng n y hay b kéo d i. Khi nghiên c u đ ng đ t kích thích, chúng tôi hay so s nh v i m t vùng ở Ấn Đ c đi u kiện c u trúc đ a ch t tương tự như vùng Sông Tranh 2”, PGS. TS Cao Đ nh Tri u nêu ý ki n. Theo PGS.TS Cao Đ nh Tri u, đ ng đ t kích thích c quy luật riêng, c th xảy ra dồn dập, sau đ yên ắng rồi c th dồn dập, liên quan chặt chẽ đ n chu tr nh tích nư c c a hồ ch a th y điện. Tuy nhiên, đ ng đ t tự nhiên cực đ i ở khu vực Kon Plông (Kon Tum) không vượt qu 5,5 đ richter. Do đ , đ ng đ t kích thích cực đ i ít khả năng vượt qu 5 đ richter. PGS.TS Tri u lưu ý, n n đ a ch t t i khu vực xảy ra đ ng đ t ở Kon Plông b phong h a kh m nh nên người dân cảm nhận được rung ch n kh rõ do đ ng đ t gây ra, kèm theo nh ng ti ng nổ trong lòng đ t. Đ theo dõi v nghiên c u đ ng đ t ở khu vực n y, m t hệ thống c c tr m quan trắc đang được thi t lập, nhằm cung c p thêm c c số liệu v đ ng đ t trong khu vực.n nước”, TS Lê Huy Y cho bi t. Theo TS Lê Huy Y, nguyên nhân gây đ ng đ t t i Kon Plông cũng c th do có sư tái hoạt động của các khôi xâm nhâp nông á nui lửa trẻ, chưa nguội hẳn, có kết hơp với sức hut của Măt Trăng. Các khôi xâm nhâp nông á nui lửa này có tư tinh mạnh hơn đá cô hơn nên có thể phan ánh vào các ban đô tư hàng không. Phân tich Ban đô tư hàng không của Hai quân Mỹ đa bay đo vào những năm 1960, c c nh khoa học đã đánh dấu hàng trăm điểm đa hoăc se là ch n tâm động đất ơ Viêt Nam, trong đó có vung Kon Plong. Theo toa độ các chấn tâm Động đất liên tiếp ở Kon Plông vì xây thuỷ điện tràn lan? Thông tin từ Viện Vật lý Đ a cầu, từ đêm ng y 10 t i r ng s ng 11/12, đã xảy ra 5 trận đ ng đ t liên ti p t i huyện Kon Plông (tỉnh Kon Tum), c cường đ từ 2,8 đ n 3,6 đ richter. Trư c đ , huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum l đi m n ng v đ ng đ t khi chỉ trong vòng gần 2 năm trở l i đây, c t i h ng trăm trận đ ng đ t v trận l n nh t m nh 4,7 đ richter, gây rung ch n m t khu vực r ng l n. Liên quan thủy điện tích nước? Trao đổi v i PV Khoa học v Đời sống, PGS.TS Cao Đ nh Tri u, Viện trưởng Viện Đ a Vật lý ng dụng, Liên hiệp c c H i Khoa học v K thuật Việt Nam – m t trong nh ng chuyên gia h ng đầu v đ ng đ t ở Việt Nam cho rằng, đ ng đ t ở Kon Plông l đ ng đ t kích thích, xảy ra khi hồ ch a th y điện hoặc th y lợi ho t đ ng tích nư c. “C c trận đ ng đ t t i huyện Kon Plông xảy ra thời gian qua liên quan việc hồ ch a th y điện Thượng Kon Tum tích nư c. Hiện tượng n y đã xảy ra từ r t lâu rồi, nhưng ti p tục ho t đ ng. Đặc đi m c u trúc đ a ch t vùng n y xảy ra hiện tượng đ ng đ t kích thích hồ ch a kéo d i. Hiện t i do trời mưa, vùng đ c tích nư c hồ nên ti p tục xảy ra c c trận đ ng đ t d p n y”, PGS.TS Cao Đ nh Tri u nêu ý ki n. Nhận đ nh v v n đ n y, Ti n sĩ Nguyễn Xuân Anh, Viện trưởng Viện Vật lý đ a cầu cho bi t, c c trận đ ng đ t t i huyện Kon Plông xảy ra ng y 11/12 sơ b nguyên nhân vẫn như c c đợt trư c, đây l đ ng đ t kích thích gây ra do hồ ch a. Theo Ti n sĩ Nguyễn Xuân Anh, đ kh ng đ nh nguyên nhân ph t sinh đ ng đ t v c cơ sở đ dự b o xu th ho t đ ng đ ng đ t v cường đ c a đ ng đ t trong tương lai nhằm đ nh gi khả năng gây thiệt h i cho c c công tr nh dân sinh v thủy điện, cần c nh ng khảo s t, quan trắc v nghiên c u chi ti t v đ a ch t ki n t o v ch đ đ a ch n trong khu vực Kon Tum v lân cận. Khó vượt quá 5,5 độ richter Ông Nguyễn Xuân Anh cho bi t, Viện Vật lý đ a cầu từng c nghiên c u v mời tư v n Nhật Bản đ nh gi th đ ng đ t ở huyện Kon Plông kh vượt qu đ l n 5,5 đ richter. Đồng quan đi m, PGS.TS Cao Đ nh Tri u cho bi t, đ ng đ t tự nhiên cực đ i ở khu vực Kon Plông (Kon Tum) không vượt qu 5,5 đ richter. V vậy, đ ng đ t kích thích cực đ i ít khả năng vượt qu 5 đ richter. TS Lê Huy Y, từng công t c t i Tổng h i Đ a ch t Việt Nam cho rằng, c c hồ ch a th y điện khu ch đ i thêm cường đ đ ng đ t do sự c ng hưởng c a nư c. “C c chấn tâm đ ng đ t t i huyện Kon Plông đều không năm gân các hô chứa nước. N u hô sâu đến 100m, áp lưc lên vỏ qua đất cung chi là 10 atmos (10m nước/1 Atm). Do đó các hô chứa nước chi là khu ch đại thêm cương độ động đất do có sư cộng hương của HẢI NINH Cách giữ an toàn khi động đất? Nếu sống trong khu vực thường xuyên xảy ra động đất, người dân cần chuẩn bị thật kỹ để phòng tránh hậu quả đáng tiếc như xây nhà kiên cố; không đặt giường gần cửa sổ, đặt các vật nặng lên các giá vững chắc, dự trữ bình chữa cháy, thuốc thiết yếu trong tủ thuốc. Khi xảy ra động đất mà đang ở trong nhà, không nên rời khỏi tòa nhà. Cách tốt nhất là ở yên trong nhà, chui xuống gầmbàn, gầmghế, gầmgiường để tránh vật dụng rơi vào người. Nếu đang nằm trên giườngmà thấy có động đất nên úp gối che lên đầu ngay lập tức. Lưu ý cần ra ngay khỏi nhà sau khi động đất xảy ra do những dư chấn có thể xảy ra làm sụp đổ phần còn lại. Khi đang ở ngoài đường, đừng bao giờ chạy vào hoặc chạy quanh các tòa nhà; Tránh xa đường dây điện, nhà cao tầng, đường có xe đi; Cố gắng tìm nơi trú ẩn và nên tránh xa cột trụ, tường, nhà cao tầng, nhà kính, cây cao và các cấu trúc khác có thể sụp đổ. Khi phải sơ tán, ngay lập tức cầm những thứ cần thiết rồi ra khỏi tòa nhà bằng thang thoát hiểm, tìm nơi an toàn để ẩn nấp sau khi ra khỏi tòa nhà… Những khu vực dễ xảy ra động đất ở Việt Nam Tại Việt Nam, tuy động đất không quá lớn và thường xuyên như một số quốc gia khác nhưng 2 năm gần đây, Viện Vật lý địa cầu đã ghi nhận được hàng trăm trận động đất có độ lớn trên 2,5 độ richter và rất nhiều động đất nhỏ khác xảy ra trên lãnh thổ nước ta. Các khu vực: Tây Bắc như Điện Biên, Lai Châu, Sơn La,…; Khu vực miền Trung như Quảng Nam, Quảng Ngãi, Hà Tĩnh…; Khu vực Tây Nguyên như Kon Tum là những khu vực đã ghi nhận các trận động đất. Trong khi đó Hà Nội cũng là nơi thường chịu các đợt dư chấn. heo các nhà khoa học, động đất ở Kon Plông là động đất kích thích, xảy ra khi hồ chứa thủy điện hoặc thủy lợi hoạt động tích nước, tạo sức ép lên hệ thống đứt gãy bên dưới, khiến động đất xảy ra sớm hơn so với hoạt động tự nhiên. Hồ chứa Thủy điện Thượng Kon Tum. PGS.TS Cao Đình Triều, Viện trưởng Viện Địa Vật lý ứng dụng. TS Nguyễn Xuân Anh, Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu. T

RkJQdWJsaXNoZXIy MTYzNTY5OA==